اکنون با گذشت بیش از یک دهه، فعالیت شورایاران انسجام و گستردگی بیشتری یافته است. به گونه‌ای که به گفته «سیدمحمود میرلوحی» عضو شورای اسلامی شهر تهران، در شهری مانند تهران که پروژه‌های زیادی در حال اجرا دارد، با مشارکت شورایاران می‌توان هزینه‌ها را کاهش داد و برای ارتقای عملکرد مدیریت شهری تلاش کرد. با انتقال مشکلات از شهروندان محله‌ها به شورایاران و سپس مدیران شهری، مسئولان برنامه‌ریزی بهتری خواهند کرد و طرح‌های شهری براساس خواسته شهروندان پیش می‌رود. در زمینه فعالیت شورایاران و چگونگی حضور آنها در شهر با این عضو شورای شهر به گفت‌وگو نشستیم و در ادامه پیگیر عملکرد شورایاران مناطق تحت پوشش (مناطق ۵، ۹ و ۱۸) شدیم.
نقش و جایگاه شورایاران را در جامعه مدنی چگونه ارزیابی می‌کنید؟
اداره شهر بزرگی مانند تهران که بیش از ۸ میلیون جمعیت دارد، تنها با یک شهردار و ۲۱ عضو شورای شهرامکان‌پذیر نیست. متأسفانه سازوکار نظام‌مندی هم برای مشارکت دادن شهروندان در اداره شهر و محله‌ها وجود ندارد چراکه تشکل‌های مردمی(NGO) و احزاب، هنوز توسعه‌یافته نیستند و نمی‌توانند بسیاری از مناطق شهر را پوشش دهند. در نتیجه، باید سیاستی اتخاذ می‌شد تا نقش شهروندان را در اداره شهر پررنگ کرد و در این میان بهترین راه همان تشکیل شورایاری‌ها بود که امسال پنجمین دوره انتخابات در ۳۵۴ محله شهر تهران برگزار می‌شود. معتقدم شورایاری‌ها نقش ویژه‌ای در افزایش سطح مشارکت شهروندان در اداره شهر دارند و در تشخیص اولویت‌های محله، تخصیص بودجه‌ها و نظارت بر حسن عملکرد مدیران شهری نقش ویژه‌ای ایفا می‌کنند.
با توجه به تجربه فعالیت دوره‌های پیشین، به نظرتان شورایاران تا چه حد می‌توانند در احقاق حقوق شهروندان مؤثر باشند؟
البته شرط این اتفاق تفکیک فعالیت‌های شورایاران است. اگر شورایاران در قالب کارگروه‌های پیش‌بینی شده مانند کارگروه‌های فرهنگی، عمرانی و شهرسازی، محیط‌زیست و اجتماعی و آموزش‌های شهروندی فعالیت داشته باشند و نظرات و پیشنهادهای ساکنان محله‌ها را شنیده و دسته‌بندی کنند و به شهرداری و شورای‌شهر انتقال دهند، از طرفی بر فعالیت‌های در حال اجرا نظارت داشته باشند، می‌توان به نتایج قابل توجهی در راستای احقاق حقوق شهروندان هر محله دست یافت.
با تفکیک فعالیت شورایاران، آیا می‌توان به تقویت جایگاه و هویت محله‌ها در تبدیل چهره شهر به شهر زیست‌پذیر با مشارکت شورایاران هم امیدوار بود؟
واقعیت این است که شهر تهران ۳۵۴ محله دارد که در هر محله‌اش افرادی با فرهنگ‌ها و دیدگاه‌های مختلف سکونت دارند. در شورای‌شهر موضوع تقویت جایگاه و هویت محله‌ها همیشه مورد توجه بوده و امیدواریم با برپایی انتخابات و حضور افراد متخصص به این موضوع توجه بیشتری شود. چون شورایاران هر محله با توجه به نوع بافت محله‌هایشان در کنار شناسایی مشکلات، می‌توانند با مشارکت مردم و امکانات محله، طرح‌هایی را در قالب نمایشگاه و جشنواره‌های مختلف برگزار کرده و زیبایی‌های محله خود را به رخ بکشند. در آن صورت از هر محله شهر تهران، جذابیت‌های خودش را نشان می‌دهد و به شهری زیست‌پذیر برای زندگی تبدیل می‌شود.
از شورایاران به‌عنوان یاران شهر نام برده می‌شود. آیا اساساً تاکنون چنین تصویری از شورایاران ارائه شده است؟
اداره کلانشهر تهران بدون مشارکت مردم امکان‌پذیر نیست. البته مردم در بسیاری از زمینه‌ها مشارکت کرده‌اند و فراموش نمی‌کنیم که چطور در دوره جنگ تحمیلی مردم پای کارآمدند. بنابراین با توجه به اینکه مردم ما اهل مشارکت و همراهی هستند، می‌توان از همراهی آنها در محله‌ها استفاده کرد. اگر ساز و کار مشارکت در محله‌ها شکل بگیرد و اعضا در رفع آسیب‌ها مشارکت داشته باشند، برای اجرای طرح‌های عمرانی پیشنهاد بدهند و اولویت‌های محله‌شان را مشخص کنند می‌توان گفت که یاران شهر هستند. البته در گذشته ضعف‌هایی وجود داشت که امیدواریم در دوره جدید این ضعف‌ها برطرف شود.
شورای‌شهر فعلی برای اصلاح ساختار و رفع ضعف‌های موجود در شورایاری چه گام‌هایی برداشته است؟
پس از استقرار شورای پنجم به شکل مرتب مطالبات شهروندان ارزیابی شد و با تشکیل جلسه‌های متعدد نظرهای مردم با مشارکت شورایاران احصا و حتی کتابچه‌ای هم آماده شده است. همچنین با توجه به اعتقاد راسخ شورای‌شهر به شورایاران، نشست‌های مختلف با فرماندار، شهردار و... و. برگزار شد تا جایگاه شورایاران حفظ شود. همچنین در این دوره با همه مقاومت‌هایی که وجود داشت، کارگروه‌های تخصصی در محله‌ها شکل گرفتند و امیدواریم با اقدامات انجام شده و ورود افراد معتمد و متخصص به شورایاری پنجم و فعالیت دوباره کارگروه‌های تخصصی شاهد تحول در محله‌ها باشیم. چون اگر ظرفیت‌ها و مشکلات هر محله توسط عده‌ای از ساکنان همان محله شناسایی شود، می‌توان برنامه‌های عمرانی و فرهنگی بهتری را در مناطق مختلف اجرا کرد.
یکی از مشکلات در زمینه شناسایی و نظارت به‌ویژه در دوره‌های پیشین شورایاری‌ها، سلیقه‌ای عمل کردن شهرداران مناطق بوده، به گونه‌ای که در برخی مناطق اهمیت زیادی به شورایاران داده می‌شود و در برخی مناطق به نظراتشان توجهی نمی‌کردند که نتیجه‌اش بی‌انگیزگی برخی از شورایاران بود. آیا راهکاری برای رفع این مشکل وجود دارد؟
اهمیت جایگاه شورایاران در جلسه‌های مختلف مطرح شده و حتی شهردار تهران هم به این موضوع تأکید کرده‌اند که باید نظر و دیدگاه شورایاران شنیده شود. البته شورایاران هم نباید پا را فراتر از چهارچوب قانونی و شرح وظایف پیش‌بینی شده بگذارند. در اصل، وظیفه شورایاران شناسایی مشکلات محله‌ها و دسته‌بندی موارد مطرح شده توسط اهالی و ارجاع آن به شهردار و شورای‌شهر و نظارت بر عملکرد است و بس.
- عملکرد شورایاران
منطقه ۵ تهران با داشتن ۲۹ محله یکی از پرازدحام‌ترین محله‌هاست. البته هر محله‌اش را هم می‌توان با توجه به وسعت و جمعیت، چند محله دانست. شورایاران این محدوده از پایتخت در دوره‌های گذشته با انگیزه و علاقه فعالیت کرده‌اند. به گونه‌ای که به شکل آزمایشی علاوه بر کارگروه‌های فرهنگی، محیط‌زیست، عمرانی و آموزش و مشارکت‌های اجتماعی در این منطقه کارگروه اقتصادی هم شکل گرفت که نتیجه‌اش در محله‌ها قابل توجه بود.
- مطالبه شورایاران
با توجه به وجود شهرک‌های متعدد در این منطقه مانند شهرک‌های آپادانا و اکباتان شاهد پیگیری‌های زیادی توسط ساکنان و شورایاران برای رفع مشکلات محله‌ها بودیم.
نظر شما